Tiki mở rộng quy mô gấp 600 lần sau 10 năm
Nhà sáng lập Trần Ngọc Thái Sơn từng nghĩ không thể nào sử dụng hết 2000 mét vuông kho, nhưng sau hơn 10 năm, diện tích kho của Tiki đã bằng 6 sân bóng đá
Hồi mới lập trang bán sách tiếng Anh trên mạng vào năm 2010, ông chủ 31 tuổi của Tiki tận dụng nhà kho của gia đình làm nơi chứa sách. Với số vốn 5.000 USD, anh Trần Ngọc Thái Sơn mua khoảng 100 đầu sách chứa trong kho rộng vài chục mét vuông ở quận 2, TP HCM.
Mọi chuyện từ bán hàng, giao hàng, sắp xếp, dọn kho... đều do một mình anh phụ trách.
Đến khi nhận vốn đầu tư từ tập đoàn Sumitomo Nhật Bản vào năm 2013, quy mô kho mở rộng từ 100m2 lên 2.000m2, phải chuyển từ quận 2 sang Tân Bình. Mức quy mô này vượt mong đợi của nhà sáng lập.
"2.000m2 lớn khủng khiếp, tôi nghĩ chắc không bao giờ dùng hết", anh Sơn nhớ lại.
Sau 6 năm kể từ năm 2013, Tiki hiện có 10 trung tâm xử lý hàng hóa tại các thành phố lớn, tổng diện tích 60.000m2, tăng 30 lần so với con số "khủng khiếp" hồi trước.
Logistics có tốt thì Thương Mại Điện Tử mới khỏe
10 nhà kho của Tiki không đơn thuần là nơi chứa hàng mà phát triển theo mô hình trung tâm xử lý hàng hóa (fulfillment center) phổ biến ở Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Mỗi trung tâm rộng hàng nghìn mét vuông, cao 12m, chia theo từng ngành hàng cụ thể. Một số khu vực nhân viên phải quét vân tay mới được vào. Đây là nơi xử lý hàng hóa gồm các khâu phân loại, kiểm định, đóng gói, đổi trả. Trong tương lai, nếu mở rộng thêm ngành hàng đông lạnh, các trung tâm cũng phải cải tạo nâng cấp để đảm bảo chất lượng hàng hóa.
Trong lĩnh vực thương mại điện tử, Tiki là một trong số ít doanh nghiệp tập trung đầu tư đều đặn mỗi năm để mở rộng quy mô chuỗi cung ứng. Công thức mở rộng chuỗi cung ứng của Tiki rất đơn giản. Nơi nào dân số đông, nơi đó có kho hàng. Từ đó, hàng hóa tỏa đi các nhánh, đủ sức phục vụ cho những địa phương lân cận. Kho tại Hà Nội và Hải Phòng phục vụ thị trường miền Bắc, Đà Nẵng và Nha Trang dành cho miền Trung, TP HCM và Cần Thơ sẽ là đầu mối của phía Nam.
Việc thiết lập bản doanh tại các thành phố lớn giúp Tiki giải quyết tốt ba vấn đề gồm tăng tốc độ giao hàng, mở rộng phạm vi hoạt động và tạo trải nghiệm tốt cho người dùng.
Tuy nhiên, hệ thống trung tâm xử lý hàng hóa hàng chục nghìn mét vuông rộng lớn và phức tạp đến nỗi doanh nghiệp phải mời những chuyên gia từ Amazon, Coupang về để tham gia điều phối.
Trong đó có ông Henry Low từng "chinh chiến" 4 năm tại Amazon Trung Quốc để mở rộng quy mô kho vận từ 100.000m2 lên 960.000m2, tăng trưởng nhanh nhất trong lịch sử tập đoàn. Ông hiện là CEO của TikiNOW Smart Logistics.
Học tập những tập đoàn thương mại điện tử lớn, hệ thống kho Tiki vận hành theo mô hình bán tự động. Quy trình diễn ra nhanh chóng. Mỗi khi có đơn hàng, hệ thống tự động gửi thông tin đến thiết bị di động chuyên dụng của nhân viên. Ứng dụng trên thiết bị chỉ rõ, họ cần lấy món hàng nào, ở đâu, lộ trình di chuyển trong kho ra sao. Hàng hóa sau đó chuyển lên băng chuyền tự động và chia ra từng khu vực đóng gói tùy theo đặc tính sản phẩm.
Ông Henry Low cho biết, trong tương lai trung tâm xử lý đơn hàng sẽ nâng dần thành tự động hóa, ứng dụng công nghệ cao. Đồng thời, các chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm cũng sẽ tìm cách giảm thiểu lượng bao bì, xốp nhựa, nilon bóng khí... dựa trên công thức tính toán "lượng không khí" dư thừa mà Tiki đang vận chuyển. Từ đó rút ngắn thời gian xử lý, giảm thiểu sai sót, giảm chi phí vận hành. Dịch vụ giao hàng nhanh sẽ không gói gọn tại các thành phố lớn, mà mở rộng ra khắp cả nước.
Nhà sáng lập Trần Ngọc Thái Sơn đặt mục tiêu, dù biên cương hải đảo, bất cứ nơi đâu người dân, tài xế giao hàng đến được, thì Tiki giao hàng được.
Niềm tin mình sẽ làm được và làm tốt hơn
Giao hàng được là chuyện không khó với startup đang tiến sát mốc "kỳ lân tỷ đô". Câu hỏi là giao trong bao lâu và chất lượng hàng hóa thế nào.
Năm 2017, Tiki gây tiếng vang khi công bố dịch vụ giao hàng nhanh TikiNOW 2h. Đây là lần đầu tiên, một doanh nghiệp e-commerce tại Đông Nam Á giao nhanh ở tốc độ này. Dịch vụ tạo ra sự đột phá, thay đổi hoàn toàn tư duy mua hàng online là phải chờ đợi, đôi khi còn "cứu nguy" cho người mua trong nhiều tình huống cấp bách.
"Chẳng hạn đến sân bay nhưng quên đồ, mất đồ, hay 8/3, sinh nhật người yêu nhưng quên mua quà", anh Thái Sơn ví dụ.
Hiện 85% sản phẩm trên Tiki có thể giao trong 2h, tại các thành phố lớn có trung tâm xử lý hàng hóa của Tiki. Tỷ lệ giao hàng đúng giờ của TikiNOW 2h lên đến 99,5% (0,5% còn lại đến từ các trường hợp như khách hàng không nghe máy, shipper gặp sự cố về giao thông hay thời tiết, hoặc do những sự cố không mong muốn khác). Tính trên cả nước, tốc độ giao hàng trung bình của Tiki là từ 1-2 ngày, trong khi con số này của toàn thị trường là 4-5 ngày. Nếu chủ yếu các doanh nghiệp chỉ làm việc với đối tác giao hàng để tối ưu chi phí, thì bên cạnh đó Tiki còn có riêng đội ngũ shipper lên đến gần 1.000 người, "trực chiến" tại các khu vực có nhu cầu cao và trong các ngày lễ Tết.
Để đảm bảo chất lượng hàng hóa trên sàn Tiki, các nhà bán hàng cần đảm bảo các quy trình kiểm soát chặt chẽ của Tiki. Cụ thể, nhà bán cần có giấy phép công ty, hộ kinh doanh, chứng nhận xuất xứ sản phẩm, tùy theo sản phẩm nếu là ngành hàng sức khỏe còn phải có giấy phép của Bộ Y tế và các thủ tục khác đảm bảo đầu vào. Tiki không chỉ đóng vai trò "showroom và giao hàng". Hàng hóa về kho Tiki sẽ qua một lượt đối soát, kiểm kê và sàng lọc. Để hàng hóa được pick-up và giao ngay không qua bước kiểm chéo, các nhà bán hàng cần có 1-2 năm chứng minh uy tín, và dựa vào đánh giá thực của người mua.
Nhờ siết chất lượng từ đầu, doanh nghiệp giữ được tỷ lệ từ chối hàng thuộc nhóm thấp nhất trong các trang thương mại điện tử.
Thời gian tới, anh Thái Sơn dự định shipper sẽ sắm luôn vai trò nhân viên tư vấn lắp đặt. Nhà sáng lập 8x hình dung, sau này khi người mua đặt hàng tivi vào buổi sáng. Trong vòng 2h tivi sẽ chuyển đến nhà, shipper sẽ giúp đấu nối dây, lắp đặt hoàn chỉnh, bật tivi lên xem ngay.
Ngoài ra, sàn thương mại điện tử thuộc top 5 về lượng truy cập tại Đông Nam Á cũng đang mang đến nhiều dịch vụ - sản phẩm "vô hình" lên sàn. Từ vé xem phim, vé máy bay, thẻ cào
điện thoại... với mức giá tốt.
Doanh nghiệp cũng có kế hoạch đẩy mạnh bán hàng xuyên biên giới để khách hàng có nhiều lựa chọn. Những mô hình thương mại điện tử mới như tích hợp livestream cũng sẽ sớm thành hiện thực ở Tiki. Và còn nhiều ý tưởng khác.
Chính niềm tin "mình làm được" đã dẫn dắt anh Trần Ngọc Thái Sơn vào ngành e-commerce và tạo ra sàn thương mại điện tử trị giá hàng trăm triệu USD. Sau gần 10 năm, cái kho trong nhà ngày nào giờ đã mở rộng bằng 6 cái sân bóng đá. Với mục tiêu tiếp tục đẩy quy mô lên 10ha hệ thống kho vận, Tiki vẫn theo đuổi chiến lược đặt ra ngay từ đầu, là phục vụ nhu cầu "tìm kiếm - tiết kiệm" của người dùng với tốc độ giao hàng nhanh nhất, "chạm" đến cuộc sống của hàng chục triệu người Việt Nam và xa hơn thế nữa.
Nguồn VNE